همه کسانی که در حیطه ساخت و ساز کار کرده اند ممکن است در مورد مدیریت پیمانکاری ساخت اطلاعاتی داشته باشند اما اینکه چرا از قرارداد مدیریت پیمان ساخت استفاده میشود و یا این قرارداد برای چه کاری از پروژه های ساختمانی ضروری است اطلاعی نداشته باشید. برخلاف تصور همه پروژه های ساختمانی به مدیر ساخت احتیاج ندارند. همین امر موجب گمراهی افراد خارج از صنعت ساخت و ساز میشود.
پروژه های ساختمانی در ابعاد کوچک وجود دارد اما از پیچیدگی کمی برخوردارند. در این نوع پروژه ها معمولا از یک پیمانکار عمومی استفاده می شود. کار و وظیفه پیمانکار عمومی شبیه وظایف کاری مدیر ساخت است، اما در عین حال تفاوت هایی هم دارد که نقش مدیران ساخت بسیار حیاتی است. در این مقاله از کاوش فردا به توضیح مدیریت پیمان ساخت، کاربرد، مزایا و معایب و ویژگی های آن پرداخته ایم و در این مقاله متوجه خواهید شد که چرا به مدیریت پیمان برای پروژه های ساختمانی نیاز است.
مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع قراردادهای پیمانکاری
مقدمه
یکی از بهترین روش ها برای عملیاتی کردن ایده اجرای یک پروژه ساختمانی استفاده از مدیریت پیمان ساخت است. بسیاری از افراد هستند که می توانند هزینه های مراحل مختلف یک پروژه را تامین کنند و در این بین به کسی نیاز دارند که امورات عملیاتی و اجرایی کار را بر عهده بگیرد. مراحل ساخت پروژه، شبیه به مشارکت در ساخت خواهد بود. اما سازنده، مسئول پرداخت هزینه های ساخت نیست در این بین قراردادی به نام مدیریت پیمان ساخت استفاده می شود. مدیریت پیمان به معنای مدیریت کردن عملیات پیمانکاری است. پیمانکار همان سازنده ساختمان است که متعهد می شود پروژه ساخت و ساز را با شرط و شروط هایی که بین خودش و کارفرما حاکم است را مدیریت و آن را اجرایی کند.
تعریف مدیریت پیمان ساخت
مدیریت پیمان ساخت یک نوع قراردادی برای اجرای پروژه است که کارفرما همه امور مربوط به برنامه ریزی و مدیریت اجرای پروژه را به شخص حقیقی یا حقوقی می سپارد. پیمانکار مدیریت پروژه، درصدی از هزینه های ساخت و ساز را به عنوان حق الزحمه دریافت می کند. در قراردادی که در مدیریت پیمان بسته میشود هر دو طرف قرارداد نفع می برند. بدین صورت که کارفرما برای ساخت پروژه هزینه کمتری پرداخت می کند. زیرا مدیریت و برنامه ریزی پیمانکار به صورتی است که بهترین کیفیت را با کمترین هزینه ها اجرایی کند. از طرفی این قرارداد به نفع پیمانکار هم می باشد. چرا که تنها مدیریت پروژه را به عهده داشته و هزینه ای جهت ساخت پروژه پرداخت نمی کند.
مدیریت پیمان چگونه تعیین می شود؟
در انواع قرارداد مدیریت پیمان توافق بین مشتری و مدیریت که احتمالاً هم فعالیت های پیش از ساخت و هم فعالیت های ساخت و ساز را پوشش می دهد، همراه با اخطاریه برای ادامه بین این دو قرار می‌گیرد که پیش از آن نمی‌توان قرارداد کار را صادر کرد. علاوه بر این، مشتری احتمالاً شرایط قرارداد کار و هرگونه الزامی برای ضمانت های قرارداد کار را تعریف می‌کند.
اگر پیمانکار در انواع قرارداد مدیریت پیمان، از انجام کار خودداری کند و یا کارمزدی بابت کار اضافه درخواست کند در دادگاه مدیریت پیمان قادر به اثبات ضرر و زیان نیست. زیرا ضرر به سادگی به مشتری منتقل می شود و بنابراین مشتری است که متحمل خسارت شده است. این امر تمایل مشتریان به درخواست ضمانت های مستقیم از هر پیمانکار را افزایش داده است.
در انواع قرارداد مدیریت پیمان، پرداخت به مدیریت پیمان بر اساس هزینه های ثابت یا متغیر (هزینه های مربوط به قرارداد)، به اضافه درصدی کارمزد، کارمزد ثابت یا بر اساس هزینه هدف امکان پذیر است. هنگام شرایط انتصاب باید در مورد آنچه که قرار است توسط مدیریت پیمان ارائه شود (مانند ارائه تسهیلات سایت) و اینکه آیا فعالیت ها شامل خدمات پیش از ساخت یا ساخت و ساز هستند، مشخص باشد.
نحوه انتخاب مدیریت پیمان
مهمترین جنبه انتخاب مدیریت پیمان، کیفیت و هزینه تیم مدیریت پروژه است که آن ها ارائه می دهند. رهبر تیم، مدیر مالی و برنامه ریز در طول فرآیند و همچنین مدیر تولید میدانی در مرحله ساخت و ساز بسیار مهم هستند. در انواع قرارداد مدیریت پیمان، هزینه های کارکنان در طول ساخت احتمالاً بین 5 تا 7 درصد هزینه های ساخت و ساز خواهد بود، اما کیفیت و اثربخشی کارکنان به راحتی می تواند نتیجه مالی کل پروژه را تا 10 درصد تغییر دهد.
یک جلسه ساختگی با مشاوران و اعضای ارشد تیم پروژه پیشنهادی مدیریت پیمان می تواند ابزار موثری برای کشف نحوه عملکرد یک تیم تحت فشار باشد. این کار تنها زمانی باید انجام شود که نامزدهای احتمالی به دو یا سه نفر کاهش یافته باشند. این روش اغلب منجر به یک تصمیم انتخابی می شود که به اتفاق آرا است.
تفاوت بین مدیریت پیمانکاری و مدیریت ساخت چیست؟
انواع قرارداد مدیریت پیمان با انواع قرارداد مدیریت ساخت و ساز متفاوت است. زیرا مدیریت پیمان مستقیماً با پیمانکاران قرارداد می بندد، در حالی که مدیران ساخت و ساز فقط قراردادهای تجاری را مدیریت می کنند و خود قراردادها توسط مشتری تنظیم می شود.
تفاوت آن ها از نظر حقوقی این است که، مدیریت پیمان به عنوان یک اصل و مدیر ساخت و ساز به عنوان یک عامل عمل می کند. این بدین معناست که در انواع قرارداد مدیریت پیمان، کارفرما فقط یک قرارداد برای اجرا دارد، در حالی که در مدیریت ساخت و ساز می‌تواند قراردادهای زیادی برای کارفرما وجود داشته باشد، با این وجود، مالک ممکن است از پیمانکاران ضمانت هایی بخواهد تا بتوانند مستقیماً از آن ها شکایت کنند، به عنوان مثال، در صورت ورشکستگی مدیریت پیمان.
کاربرد مدیریت پیمان
در بین مهندسین عمران و معماری یکی از دشوارترین پروژه ها پروژه های ساختمانی است. به این دلیل که پروژه های ساختمانی مسائل و مشکلات پیچیده ای از قبیل سختی های فنی و اجرایی، تنوع تخصص های مورد نیاز، لزوم هماهنگی بین طراحی در مراحل معماری، سازه و تاسیسات و شرایط اجرایی، حجم بسیار زیاد فعالیت ها و تعدد افراد، سازمان ها و صنایع درگیر در پروژه دارند. محدودیت های منابع، قوانین سخت گیرانه آیین نامه ها و زمان بندی فشرده اجرای پروژه ها در پروژه های ساختمانی آن ها را دشوارتر هم می کند. تنها یک راه حل برای مشکلات پروژه های عمرانی وجود دارد آن هم مدیریت پیمان ساخت است. مدیریت پیمان سال هاست که در صنعت ساختمان سازی به کار گرفته میشود و همه این مشکلات و گرفتاری ها را جبران می کند.
یکی دیگر از کاربردهای مدیریت پیمان ساخت مناسب بودن این نوع قرارداد برای پروژه هایی است که کارفرما قدرت پرداخت هزینه های پروژه را دارد. همان طور که در بالا شرح داده شد در این قرارداد هر دو طرف سود می برند. به این صورت که کارفرما هزینه بالاسری به مدیر پیمان پرداخت نمی کند و تنها هزینه مدیریت پروژه، نیروی انسانی، ابزارآلات و تجهیزات را پرداخت می کند و از سوی دیگر مدیر پیمان هم هزینه ای برای اجرای پروژه پرداخت نمی کند.
ویژگی های شرکت مدیریت پیمان
در اجرای پروژه، تجربیات و مهارت مدیریت پیمان ساخت موجب کاهش هزینه ها و اجرایی شدن هر چه بهتر طرح های پروژه میشود. داشتن تجربه سبب می شود پیمانکار تسلط کافی بر روی پروژه داشته باشد در نتیجه پروژه با کیفیت و سرعت بالاتری پیش رود. در اجرای پروژه باید هماهنگی و یکپارچگی بین کارفرما و مدیر پیمان وجود داشته باشد. مدیر پیمان نباید از اختیارات خود تخطی و از موقعیت خود در پروژه سوء استفاده کند. با توجه به طیف وسیع از مقررات مالی و قانونی شرکت‌های پیمانکاری استفاده از سیستم نرم افزار حسابداری پیمانکاری در شرکت ها می تواند تاثیر بسیار مهمی در پیشبرد اهداف پیمانکاران داشته باشد. در حسابداری پیمانکاری به علت داشتن جزئیات متعددی از جمله وام ها، هزینه های مستقیم و غیر مستقیم، قوانین مالیاتی، سود و زیان و... فرآیند آن ها پیچیده و دشوار است همین مسائل و به وجود آمدن مشکلات سبب شده که مدیران کسب و کارهای بزرگ، نرم افزار حسابداری پیمانکاری را ابزاری قدرتمندی برای مدیریت مالی پروژه ها بدانند.
مطالعات بیشتر: آشنایی با کاربردها و امکانات نرم افزار حسابداری پیمانکاری کاوش
خدمات ارائه شده توسط مدیریت پیمان
- ارائه مشاوره در مورد طرح پروژه و مصوبات قانونی
- برنامه ریزی و کنترل هزینه ها
- تدوین برنامه برای عملیات ساخت و ساز و تعریف روش های اجرای عملیات پروژه
- ترتیب کار برای فعالیت های خاص پروژه
- حفظ و نگهداری مکاتبات و اسناد مربوط به قراردادها
- ابلاغ و ارائه اطلاعات به ذینفعان در مورد قراردادها
- جلسات توسعه پروژه و تهیه گزارش های پیشرفت برای کارفرما
- داشتن تسلط کافی بر نرم افزار حسابداری پیمانکاری
- مشخص کردن چارت سازمانی و انتخاب و استخدام نیروها و اکیپ های اجرایی
- انجام امور مربوط به بیمه کردن و سلامت کارگران
برگه استحکام بنا چه مسئولیت هایی در قبال تعهد مهندس ناظر دارد؟
در برگه تعهد پایان کار در انواع قرارداد مدیریت پیمان، مهندس ناظر، تنها استحکام ساختمان را تأیید نمی کند بلکه انطباق ساختمان اجرا شده با نقشه ها را تأیید می کند. اگر مهندس ناظر استحکام بنائی را تأیید کرده باشد در صورت وقوع حادثه، حداقل پنجاه درصد از خسارات وارده سهم تقصیر دریافت خواهد کرد و این بیش از دو برابر سهم تقصیر معمول مهندسان ناظر در حوادث ساختمانی است.
چناچه برای ساختمان به دلیل عدم ایستایی و استحکام آن اتفاقی بیفتد مثلا ساختمان نشست کند و یا دیوار ساختمان دچار ریزش شود؛ مهندس ناظری که برگه استحکام بنا را امضا کرده مسئول خواهد بود. یک مهندس ناظر زمان امضای برگه استحکام بنا باید دقت زیادی به خرج دهد.
عوامل موثر در بررسی و شناسایی شرح خدمات مدیریت پیمان
غالب قراردادها در شناسایی شرح خدمات مدیریت پیمان تنها برای مدت زمان مشخصی بسته می شوند. همان طور که می دانیم قراردادها با یک مدت محدود به پایان آن دوره نزدیک می شود، هر یک از طرفین علاوه بر توافق نامه، باید روابط تجاری خود را نیز بررسی و تعیین کنند که آیا این معامله پاسخگوی نیازهای آنان است یا خیر. اگر هر دو طرف بخواهند رابطه را ادامه دهند یا در مورد شرایط قرارداد مجدد توافق کنند، در این صورت می توانند با توافق طرفین شرایط توافق نامه را در صورت نیاز تغییر داده و قرارداد جدیدی را برای مدت جدید اجرا کنند. در غیر این صورت قرارداد فسخ می شود.
مطالعه بیشتر: چگونه پیمانکار ساختمان شویم؟
اگر قرارداد به گونه ای طراحی شده باشد که مدت زمان نامحدودی پابرجا بماند، ممکن است بندهای دیگری وجود داشته باشد که نیاز به تمدید گاه به گاه دارد؛ یا در نهایت، طرفین تشخیص می دهند که توافق نامه نیاز به اصلاح مفاد خاص دارد. در نتیجه، یک کسب و کار علاوه بر ارزیابی قراردادهایی که برای تمدید ارائه می شود، باید فرآیندهایی را برای بررسی دوره ای قراردادهای خود که دارای شرایط محدود نیستند را هم فراهم کند.
شرح خدمات مدیریت پیمان
- تنظیم قراردادهای مختلف با کسانی که در ساخت پروژه همکاری دارند.
- مشاوره به کسانی که در ساخت پروژه همکاری می‌کنند.
- استخدام افراد متخصص در حوزه های مختلف و تعیین پیمانکار برای هر بخش از پروژه
- برای پیشبرد پروژه برنامه ریزی کلی و مطابق آن عملکرد انجام شود
- فراهم کردن امکانات رفاهی و اسکان برای کارگران
- حفظ روابط بین افراد و مشتریان
- مدیریت کردن و هماهنگی قراردادهای کار شامل فعالیت به عنوان مدیر قرارداد، انجام بازرسی، صدور دستورالعمل و گواهی نامه و...
- نظارت بر کار افراد بر اساس اصول تعیین شده و مطابق برنامه ریزی
- تهیه گزارش های مربوط به پیشرفت کار برای کارفرما
- آشنایی جامع با قوانین و مقررات ساخت و ساز و آیین نامه ها و اجرای آن ها
- کلیه اسناد مربوط به قرارداد تنظیم و نگهداری می شوند. از جمله دریافت و کنترل کلیه مکاتبات قرارداد، برگه اطلاعات تماس با مشتری و مواردی از این قبیل
بخش های اصلی تشکیل شده خدمات مدیریت پیمان
در بالا به شرح خدمات مدیریت پیمان پرداختیم. مدیریت پیمان همیشه از سه جزء اصلی تشکیل شدهاست. این سه جزء اصلی، اولین چیزهایی هستند که باید در یک پیمان مدیریتی مشخص و تعیین شوند که عبارتند از:
- شرایط قرارداد مدیریت پیمان
- مدت قرارداد در مدیریت پیمان
- روش محاسبه حق الزحمه مدیریت پیمان
1. شرایط قرارداد مدیریت پیمان
طبیعتاً طولانی‌ترین و مفصل‌ترین قسمت مدیریت پیمان شرایط قرارداد است. در قرارداد باید طرف‌های درگیر و وظایفی را که به شرکت مدیریت منتقل میشود به وضوح مشخص کند. محتوای آن شامل طرح کلی قوانین و مسئولیت‌های هر دو طرف و میزانی است که هر یک از طرفین قرارداد می‌تواند بر عملکردهای عملیاتی پس از شروع توافق نامه تأثیر بگذارد. جهت جلوگیری از سردرگمی و تعارض، شرایط باید روشن و وظایف و مسئولیت‌های عملیاتی به تفصیل بیان شود.
2. مدت قرارداد در مدیریت پیمان
مدت قرارداد دومین بخش اصلی شرح خدمات مدیریت پیمان است. این بخش از قرارداد، شرکت مدت زمانی که مدیریت، مسئول شرکت یا بخش خواهد بود را مشخص می‌کند. مدت زمان ممکن است از چند ماه تا چند سال متغیر باشد و ممکن است شرایط خاصی را برای مدت زمان تعیین شده باشد. به عنوان مثال، اگر معیارهای عملکرد خاصی رعایت نشود، می‌توان قرارداد را زودتر فسخ کرد.
3. روش محاسبه حق الزحمه مدیریت پیمان
آخرین بخش اصلی شرح خدمات مدیریت پیمان روش محاسبه است که قرار داد مدیریت پیمان باید روش دستمزد را نیز مورد بحث قرار دهد. روش محاسبه هزینه مدیریت می‌تواند از یک درصد تعیین شده یا یک مبلغ مشخص مربوط به عملکرد متغیر باشد. برای مثال می‌تواند درصدی از کل درآمد و یا درصدی از سود ناخالص باشد.
اکثر مدیران ساخت و ساز درصد متعارفی که در شرح خدمات مدیریت پیمان در نظر می گیرند سه تا پنج درصد از کل هزینه پروژه است که دریافت می‌کنند. برخی از مدیران نیز پنج درصد کارمزد دریافت می‌کنند، اما این مقدار می تواند تا 15 درصد نیز قابل افزایش باشد.
انواع قراردادهای مدیریت پیمان ساخت
قراردادهای مدیریت پیمان ساخت انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
- قراردادهای پرداخت کلی
- قراردادهای دائمی
- قراردادهای سنجشی
- قراردادهای بازپرداخت هزینه
- قراردادهای مدیریتی
- قراردادهای مدیریت پروژه
- قراردادهای طراحی و ساخت
- قراردادهای مهندسی، تامین تجهیزات، اجرا
- قراردادهای ساخت و توسعه
شرح موضوع نمونه قرارداد مدیریت پیمان درصدی ساختمان
موضوع انواع قرارداد مدیریت پیمان به طور کلی شرحی از وظایف و مسئولیت هایی است که بر عهده مدیر پیمان گذاشته میشود. موضوع این نوع نمونه قراردادها باید به صورت دقیق و جزئی تعریف و توضیح داده شود. چرا که مدیر پیمان با آگاهی شرح وظایف خود می‌تواند انتظارات کارفرما را برآورده کند. به صورت کلی می‌توان گفت که موضوع نمونه انواع قرارداد مدیریت پیمان ساختمان درصدی، مدیریت اجرایی تمام و کمال عملیات ساختمانی است. این مدیریت شامل موارد فنی، اجرایی، مالی و اداری مربوط به عملیات ساختمان است. در هنگام نوشتن قرارداد بهتر است که یکی از ماده‌های قرارداد را به تعریف و توضیح موضوع آن اختصاص دهید.
مطالعه بیشتر: آشنایی با قوانین قرارداد های مشارکت در ساخت
از دیگر مواردی که در هنگام تنظیم انواع قرارداد مدیریت پیمان باید درباره آن تعیین تکلیف شود محل انجام عملیات اجرایی آن است. نکته ای که در اینجا باید در نظر داشت این است که مدیر پیمان قبل از تنظیم و امضای توافق نامه از محل اجرای عملیات ساختمانی بازدید کند و از موقعیت مکانی و جغرافیایی آن آگاهی یابد.
اهمیت و ضرورت تعیین مدت در نمونه قرارداد مدیریت پیمان درصدی ساختمان
در واقع بازه زمانی محدود و مشخصی که به منظور انجام و پیگیری مدیریت عملیات اجرایی مربوط به ساختمان، از سوی مدیر پیمان در نظر گرفته میشود، مدت نمونه انواع قرارداد مدیریت پیمان درصدی ساختمان می گویند. مدت زمان این قرارداد بر طبق توافق میان کارفرما و مدیر پیمان و همچنین با توجه به زمان مورد نیاز برای اجرای عملیات ساختمانی تعیین خواهد شد. شروع این توافق نامه نیز به توافق میان کارفرما و مدیر پیمان بستگی خواهد داشت.
در انواع قرارداد مدیریت پیمان اکثر پیمانکاران و کارفرماها معتقدند که بهتر است مدت این توافق نامه از زمان پرداخت مبلغ تنخواه گردان به مدیر پیمان شروع شود. پیمانکار باید طبق مدتی که براساس توافق میان او و کارفرما مشخص شده است، مقدمات و کارهای مربوط به اجرا و تکمیل عملیات ساختمانی را انجام بدهد. گاهی اوقات ممکن است که مدیر پیمان نسبت به اجرا یا تکمیل عملیات اجرایی ساختمان تاخیری داشته باشد که در این حالت اگر کارفرما ضرر و زیان خود را مطالبه کند، مدیر پیمان باید خسارتی که در نتیجه تاخیر در اجرا و تکمیل عملیات ساختمانی به کارفرما وارد شده است را جبران کند.
مطالعه بیشتر: دلیل اهمیت ثبت تنخواه در نرم افزار حسابداری پیمانکاری چیست؟
نکته ای که باید در اینجا در نظر داشت این است که مدت نوشته شده در فرم خام انواع قرارداد مدیریت پیمان درصدی با توافق مدیر پیمان و کارفرما قابل تمدید می باشد. بنابراین، مدیر پیمان در صورتی خسارات وارده به کارفرما را باید جبران کند که کارفرما با تمدید مدت این توافق نامه موافقت نکرده باشد.
طرفین نمونه قرارداد مدیریت پیمان درصدی ساختمان چه تعهداتی دارند؟
نکته مهمی که بسیار حائز اهمیت می باشد این است که در نمونه انواع قرارداد مدیریت پیمان ساختمان درصدی یک سند الزام آور است و امضا کردن آن باعث ایجاد تعهدات و وظایفی برای هر یک از کارفرما و مدیر پیمان میشود. به عبارت دیگر، کارفرما و مدیر پیمان به واسطه امضای این قرارداد یا توافق نامه می‌پذیرند که به تمام تعهدات مقرر در آن عمل کنند.
درصد مدیریت پیمان چقدر است؟
در انواع قرارداد مدیریت پیمان، هزینه ای را که پیمانکار جهت ساخت از کارفرما دریافت می کند به طور معمول برای تهیه مصالح و ساخت پروژه استفاده می شود. نحوه پرداخت و دریافت آن هزینه کاملا بر طبق قرارداد تعیین شده مشخص می سود و نمی توان خارج از قرارداد عمل کرد.
نکته ای که در اینجا ضروری است بدانید این است که سود پیمانکار در این قرارداد به این صورت می باشد که، پیمانکار ساختمان هیچ هزینه ای بابت ساخت پروژه پرداخت نخواهد کرد و همچنین در این باره هرگز تعهدی را قبول نمی کند. اما به دلیل تخصص و حرفه خود مقداری سود به صورت درصدی از کل هزینه ها از کارفرما دریافت می کند که به درصد مدیریت پیمان معروف است.
در انواع قرارداد مدیریت پیمان، درصد مدیریت پیمان به موارد زیر بستگی خواهد داشت:
- وسعت پروژه
- حجم سرمایه گذاری
- میزان کار
ضروری است بدانید که میانگین درصد مدیریت پیمان در سال ۱۴۰۰، بین 8 الی 17 درصد می باشد که این مقدار در پروژه های ویلایی ممکن است کمی بیشتر باشد.
تفاوت مدیریت پیمان و پیمان مدیریت چیست؟
در بالا به انواع قرارداد مدیریت پیمان اشاره شد. اما بسیاری از افراد هستند که تفاوت بین مدیریت پیمان و پیمان مدیریت را نمی دانند و آن را همیشه یکی می دانند. تفاوتی که مدیریت پیمان و پیمان مدیریت با یکدیگر دارند این است که مدیر پروژه در مدیریت پیمان، درصدی از هزینه های ساخت و ساز را که در ابتدای کار به توافق رسیده باشد را به عنوان حق الزحمه دریافت می نماید.
در این بین به برخی از هزینه های اعمال شده درصدی تعلق نخواهد گرفت که در این صورت باید در بخش شرایط خصوصی اشاره شود. کارفرما در هر بار پرداخت درصدی به شخص به عنوان حسن انجام کار کسر شده و پس از قرارداد و در پایان دوره برای داشتن اطمینان خاطر تضمین به ایشان تحویل داده می شود.
در پیمان مدیریت روشی از ساخت است که در آن کارفرما، یک شرکت یا یک مهندس، کاردان فنی و فردی که علم ساخت و ساز را داشته باشد را تعیین می کند تا مدیریت اجرای پروژه را بر عهده بگیرد.
انواع روش های اجرای پروژهانواع روش های اجرای پروژه
- امانی
- درصدی
- فهرست بهاء (با مصالح یا بدون مصالح)
- قیمت واحد
- پیمان مدیریتی (بدون مصالح)
- خرید و نصب
- طرح و ساخت (EPC)
- مدیریت طرح (MC)
در ادامه برخی از انواع روش های اجرا پروژه را شرح خواهیم داد.
1. امانی
یکی از انواع روش های اجرای پروژه، روش امانی است. در روش امانی، پروژه توسط کارفرما به عملیات کوچکتری تقسیم می شود و بر طبق عقد قراردادهای کوچک، کارفرما هر فعالیتی را به یک دسته یا گروه یا نفر از کارگران فنی و اجرایی واگذار نموده و یا با استخدام عده ای کارگر روزمزد و یک نفر معمار یا سرکارگر عملیات اجرا را پیش می برد. در این روش قراردادها بر اساس قیمت واحد با مصالح یا بدون مصالح تنظیم می شود.
2. درصدی
روش درصدی یکی دیگر از روش های اجرای پروژه می باشد. اجرای کار در این روش بدون مصالح یا با مصالح به افراد یا شرکت واگذار می شود. حقوق و دستمزد مجری در حین اجرای عملیات یا پس از اتمام کار طبق توافق قبلی، بر اساس درصدی از مبالغ مصرف شده (دستمزد یا خرید) محاسبه و پرداخت می شود.
قرارداد این نوع کارها باید کامل و جامع باشد. همچنین قبل از عقد قرارداد نقشه های اجرایی مورد بازبینی قرار گرفته و برآورد دقیق احجام و مقادیر کار ضمیمه قرارداد قرار بگیرد. نکته مهم که باید در نظر گرفت این است که نظارت کارفرما بر عملیات اجرایی و مخارج صرف شده بایستی دقیق و مورد اطمینان باشد.
مطالعه بیشتر: 10 شغل سودآور در ساخت ساز چیست؟
3. فهرست بهاء (با مصالح یا بدون مصالح)
فهرست در روش های اجرای پروژه بر اساس قیمت به دست آمده از برآورد حجم کار و ارقام فهرست بهاء موجود، با شرکت های ذیصلاح قرارداد عقد می شود. روش فهرست بها از سال ها قبل تاکنون بر اساس ضوابط و مقرراتی مدون اجراء می شود. به همین لحاظ تکاملی در زمینه بخشنامه ها و دستوالعمل ها پیدا نموده است. این دستورالعمل ها بین مهندسین و شرکت ها سوابق تجربی زیاد ذخیره شده و حتی نرم افزارهای کامپیوتری برای تهیه صورت وضعیت و... در این حوزه ارائه شده است.
4. قیمت واحد
در روش قیمت واحد که یکی از روش های اجرای پروژه می باشد پیمانکاران قیمت اجرا پروژه را بر اساس قیمت واحد (برای ساختمان مترمربعی، برای راه و لوله کشی و زه کشی و... به صورت کیلومتری و ...) پیشنهاد می نمایند.
5. روش پیمان مدیریتی (بدون مصالح)
در روش پیمان مدیریتی، کل عملیات اجرایی کار و انعقاد قراردادهای دست دوم به شخص یا شرکت واجد صلاحیت واگذار شده و در صدی برای طرف قرارداد به عنوان دستمزد در نظر گرفته می شود.
افراد موثر در پروژه مدیریت پیمان
1-کارفرما:
کارفرما شخصی حقیقی و یا حقوقی است، که ممکن است خود مالک زمین باشد. کارفرما همه هزینه های مربوط به ساخت و ساز پروژه را بر عهده دارد و همچنین از طریق مشاور تمامی اطلاعات را به پیمانکار منتقل می نماید.
2-پیمانکار:
پیمانکار یکی از افراد اصلی قرارداد مدیریت پیمان ساخت است. پیمانکار شخصی حقیقی و یا حقوقی است، که مسئولیت مدیریت پروژه ساخت و ساز را به عهده دارد. پیمانکار می تواند مسئولیت تهیه تمامی تجهیزات، مصالح و نیروی انسانی را بر عهده داشته باشد همچنین می تواند مسئول تهیه تجهیزات و استخدام نیروهای انسانی بوده و همه مصالح به وسیله کارفرما تهیه شود. که در این صورت بابت تهیه مصالح هزینه ای به پیمانکار داده نمی شود و فقط هزینه تهیه تجهیزات و نیروهای انسانی به پیمانکار تحویل داده می شود.
یکی دیگر از وظایف مهمی که پیمانکار باید در اولویت کار خود قرار دهد استفاده از نرم افزار حسابداری پیمانکاری در طول پروژه است به این علت که فعالیت های پیمانکاری روز به روز در حال افزایش است که در این راه پیمانکاران زیادی با موضوعات مختلفی روبرو هستند. حسابداری پیمانکاری بر قوانین پیمان ها، مبانی حقوقی قراردادها، قوانین مالیاتی و... نظارت دارد و آگاهی داشتن از دانش حسابداری و به روز بودن از فناوری نرم افزار حسابداری پیمانکاری در این حیطه کاری بسیار مهم می باشد چرا که می توان بسیاری از پروژه های پیمانکاری را مدیریت و اطلاعات مالی را تحلیل کرد.
مطالعه بیشتر: انواع پیمانکار ساختمان
3-مشاور:
از دیگر افراد در قرارداد مدیریت پیمان ساخت مشاور است. مشاور وظیفه دارد قرارداد مناسبی را پس از مشورت کارفرما با او تنظیم نماید. به طور کلی داشتن مشاور می تواند ریسک اشتباهات و ضررهای قرارداد و هرگونه تاخیر غیر مجاز در روند قرارداد و پروژه را به حداقل برساند.
در چه پروژ هایی می توان از مدیریت پیمان استفاده کرد؟
پروژه هایی که از طریق روش های مدیریتی تهیه می شوند بهتر است از قراردادهای مدیریت پیمان ساخت استفاده کنند. به عنوان مثال برای هر کدام از مواردی از جمله طراحی، مدیریت و ساخت پروژه قراردادی جدا مدنظر داشته باشد. در این نوع قراردادها بین طرفین نرخی توافقی به صورت ساعتی یا روزانه منعقد می شود که ممکن است در حین ساخت شامل هزینه های اضافی باشد. نکته دیگری که در این نوع قرارداد باید لحاظ شود این است که خریدار یا مالک برای به حداقل رساندن ضرر و ریسک، محدودیتی در مدت زمان پروژه تعیین کند.
مزایا و معایب مدیریت پیمان
مزایای قرارداد مدیریت پیمان ساخت عبارت اند از:
- قادر به شناسایی مشکلات احتمالی قبل از تبدیل شدن به موضوعات بزرگ.
- هماهنگی و نظارت بر کلیه جنبه های فرآیند ساخت
- کاهش هزینه و زمان
- کاهش مسئولیت های کارفرما
- تسریع امور
- رقابت پیمانکاران
معایب قرارداد مدیریت پیمان عبارت اند از:
- رخوردار نبودن مدیر اصلی از مزایای یک روند رقابتی در سطح پیمانکار
- شناخته نشدن هزینه کلی نهایی برای مدیر اصلی تا اواخر پروژه.
- سود پیمانکار اصلی در پروژه بستگی به مبلغ نهایی که برای پرداخت به پیمانکاران تجاری لازم است دارد.
استفاده از مدیریت پیمان خوب یا بد است؟
جواب این سوال به شرایط پروژه بستگی دارد. اگر برای شما زمان، شفافیت، انعطاف پذیری و کنترل قیمت مهم تر از موارد دیگر است، قطعا چنین قراردادی برای شما بهتر است. مدیریت پیمان ساخت برای پروژه های پیچیده به خوبی کار می کند. مدیرانی که قراردادهای مدیریت پیمان را ترجیح می دهند افرادی هستند که در بازه زمانی کوتاه پروژه پیچیده کار می کند.
اهمیت نرم افزار حسابداری پیمانکاری در مدیریت پیمان
یکی از ارکان موفقیت شرکت های پیمانکاری ساختمان، کنترل کردن هزینه ها و مدیریت صحیح مالی می باشد. به این علت که بودجه ای که از کارفرما دریافت می‌کنند محدود است. میزان درآمد پروژه برای پیمانکاران و مدیران مهم است به این دلیل که میزان درآمد را باید با توجه به هزینه آن در نظر بگیرند. از جمله هزینه های آن هزینه مواد اولیه، هزینه حمل و نقل، بیمه، مالیات، نیروی انسانی و... است که برای هر کدام باید مرکز هزینه و ارزیابی جداگانه ای در نظر گرفته شود. ثبت نادرست اطلاعات مالی که در بالا ذکر شد مانع رشد و موفقیت شرکت های پیمانکاری میشود و آن ها را در معرض خطرات مالی قرار می‌دهد. استفاده از نرم افزارهای حسابداری این نوع خطاها را به حداقل می رساند.
نرم افزار حسابداری کاوش فردا به پیمانکاران ساختمان در مقیاس های بزرگ و کوچک کمک می‌کند که برای هر پروژه سر فصلی جداگانه تعریف کنند و برای هر کدام، مرکز هزینه جدایی را ایجاد کنند و در آخر می توانند گزارشات مختلفی از جمله حقوق، سود و زیان، مالیات و... از این نرم افزار دریافت کنند. گزارشات به مدیران کمک می‌کند نسبت به سوددهی و ضرردهی هر پروژه آگاهی داشته باشند و تصمیمات درستی را در راستای مدیریت پروژه بگیرند. هدف طراحی این نرم افزار توسط کارشناسان مجموعه کاوش تسهیل در روند پروژهای مختلف و کاربری راحت است.
مطالعه بیشتر: 10 ویژگی نرم افزار حسابداری پیمانکاری
سخن پایانی
با توجه به زمان بر بودن و هزینه سازی انجام مراحل اداری و عملیاتی پروژه های ساختمانی نیاز به متخصصین حرفه ای در این زمینه بسیار واضح است. عقد قرارداد مدیریت پیمان ساخت می تواند یک قرارداد با ارزشی باشد تا با صرف زمان و هزینه کمتر به اهداف متعالی خود دست پیدا کنید. در پروژه های عمرانی پیمانکاری ساختمان و یا هر نوع پیمانکاری دیگری مشکلات و موانع بسیاری رخ می دهد. در اینجا نقش مدیریت پیمان پررنگ می شود. چرا که مدیریت باید خلاقیت داشته باشد تا بتواند در کوتاه ترین زمان ممکن اختلالات و مشکلات پیش آمده را حل و فصل نماید.
