حساب‌های مشکوک الوصول چیست؟ گاهی اوقات در بحث تجارت و معاملات تجاری ممکن است یکی از طرفین معامله، توانایی انجام تعهدات خویش را نداشته باشد و بدهی خود را تسویه نکند که در این هنگام، مطالبات میان آنها به چند دسته تقسیم میشود که یکی از آنها حساب هایی است که مشکوک الوصول می نامند. در حسابداری هنگام ثبت برای این دسته از مطالبات ثبت مخصوصی را در نظر می گیرند. در این مقاله از سایت کاوش فردا تلاش کرده ایم همه مواردی مهمی که در حساب های مشکوک الوصول در نظر می گیرند را ذکر کنیم. کارشناسان ما خواندن این مقاله را به مدیران کسب و کارها، دانشجویان رشته حسابداری، علاقمندان به رشته حسابداری پیشنهاد می کنند.
مطالعه بیشتر: آشنایی با امکانات نرم افزار حسابداری کاوش
مقدمه
یکی از گزینه های اصلی هر نرم افزار حسابداری، ثبت حساب های مشکوک الوصول است. شرکت های بزرگ و کوچک برای ثبت و پیگیری دریافتی‌ها از اصول خاصی استفاده می‌کنند که محاسبه دریافتی‌ها موجب محاسبه دقیق بازدهی آن شرکت می شود. حساب های دریافتنی یا مطالبات دریافتنی انواع مختلفی دارند. یکی از مهم‌ترین انواع این مطالبات، مطالبات مشکوک الوصل هستند که این مطالبات ممکن است از قبل تسویه شده باشند و یا کلاً به حساب شرکت واریز نشده باشند. بسیاری از دریافتی ها ممکن است در آینده دریافت شوند و سیستم حسابداری باید بتواند گزینه‌هایی را برای این نوع دریافتی ها در نظر بگیرد تا در نهایت نتیجه درستی از آن ها حاصل شود.
مشکوک الوصول یعنی چه؟
در موسسات، حساب‌های مشکوک الوصول بر اساس اصل محافظه کاری، که یکی از میثاقهای محدود کننده حسابداری است، و اصل تطابق هزینه و درآمد، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
مشکوک الوصول یعنی چه؟ حساب‌های مشکوک‌الوصول به بخشی از حساب‌ها و یا اسناد دریافتنی اشاره دارد که پس از اتمام دوره مالی، با شک و ابهام درباره وصول و تبدیل آنها به نقد مواجه هستیم.
تعریف حساب مشکوک الوصول
در سازمان ها و شرکت ها، حساب های مشکوک الوصول طبق اصل محافظه کاری و اصل تطابق هزینه و درآمد بررسی می شود. این نوع حساب ها بخشی از حساب ها و یا اسناد دریافتنی هستند که بعد از بررسی های پایان دوره نسبت به وصول و نقد شدن آن ها شک و ابهام داریم.
مطالبات مشکوک الوصول در حسابداری
پس از شناسایی و ذخیره حساب های مشکوک الوصول در حسابداری از لحاظ وصول به 2 دسته تقسیم می‌شوند، که شامل موارد زیر است:
- مطالبات قابل وصول
- مطالبات غیر قابل وصول و یا لاوصول
در پایان هر دوره مالی مدیران و مسئولان مالی، مطالبات را از لحاظ وصول پس از بررسی مطالبات مشکوک الوصول در حسابداری و صورت‌ها‌ی تهیه شده در یکی از تقسیم بندی‌های فوق قرار می‌دهند.
روش‌های شناسایی مطالبات مشکوک الوصول
روش هایی برای شناسایی حساب های مشکوک الوصول وجود دارد که استفاده از این روش ها می‌تواند شناسایی و محاسبه سرعت مطالبات را بالا ببرد. روش‌های شناسایی عبارتند از:
روش درصدی از حساب‌های دریافتنی
در این روش ابتدا مانده حساب های دریافتنی دوره های قبل انجام می شود و بر طبق تجربه از مانده های که به دست می آید حساب های مشکوک الوصول شناسایی و در دفاتر ثبت می شود.
روش درصدی از فروش نسیه
در روش درصدی از فروش نسیه، ابتدا حساب های فروش نسیه دورههای قبلی را ارزیابی و سپس مانده فروش نسیه دورههای پیشین را حساب های مشکوک الوصول شناسایی و در دفاتر ثبت می کند.
روش تجزیه سنی حساب های دریافتنی
در این روش، ابتدا حسابدار در پایان دوره، حساب های دریافتی سازمان را بر اساس تاریخ سررسید در جدول مرتب می کند و سپس مطالباتی که مدت زمان کمی از تاریخ سررسید آن ها گذشته و همچنین مطالباتی که مدت کمی به تاریخ سررسیدشان مانده را با درصد کمی، حساب‌های مشکوک الوصول تشخیص داده و در دفاتر ثبت می شود. در نهایت مطالباتی که مدت زمان بیشتری از موعد سررسید آن ها گذشته است را با درصد بیشتری شناسایی می کند.
روش بررسی موردی
روش بررسی موردی فقط در سازمان هایی قابل اجرا است که تعداد حساب ها و معاملات آن ها محدود و اندک باشد. در این روش حسابدار تک تک حساب های دریافتنی را بررسی و مطالبات مشکوک الوصول را در دفاتر ثبت می کند.
مطالعه بیشتر: دفتر کل در حسابداری به چه معناست؟
هزینه مطالبات مشکوک الوصول یعنی چه؟
در انتهای دوره مالی، حسابدار موظف است وضعیت تمامی حساب‌های دریافتنی را بررسی کرده و پس از شناسایی حساب‌های مشکوک الوصول، هزینه مطالبات مشکوک الوصول را تخمین بزند و سپس مبلغ محاسبه شده را در دفاتر به عنوان هزینه مطالبات مشکوک الوصول یا به عنوان اندوخته ذخیره مطالبات ثبت کند.
به دلیل احتمال بالایی که در این مرحله، مطالبات سوخته شده باشند، لازم است حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول را بدهکار و حساب ذخیره را بستانکار کنیم. البته باید توجه داشت که این روش اجرای آسان‌تری در شرکت‌های کوچک با تعداد محدودی از مشتریان دارد.
مطالعه بیشتر: پایان سال مالی چیست؟
محاسبه هزینه مطالبات مشوک الوصل
محاسبه حساب های مشکوک الوصول در دسته محاسباتی قرار می گیرد که در هر شرکت و در پایان سال مالی به چند روش انجام می شود.
- روش اول: روش اول برای شرکت های کوچک که مشتریان کم و تراکنش های مالی اندکی دارند قابل اجرا است. در این روش حسابداران باید وضعیت تک تک مشتریان را بررسی کنند و معادل هزینه برآورد شده را به عنوان اندوخته یا ذخیره مطالبات مشکوک الوصل در نظر گیرند. در این روش حسابداران چون هنوز امید اندکی به وصول مطالبات دارند حساب بدهکاران را بستانکار نمی کنند.
- روش دوم: روش دوم به نسبت یا درصدی از مانده بدهکاران معروف است. این روش در پایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی درصدی از حساب بدهکاران را به طور کلی، (نه جزء به جزء) بدهکار کرده و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار می نمایند.
- روش سوم: نام این روش تعیین مدت بدهی بدهکاران است. حسابداران سازمان بر اساس سوابق و تجربیات سال های گذشته به این نتیجه می رسند حساب هایی که 5/7 درصد از مطالبات، بیش از شش ماه از وصول شان گذشته، 5 درصد از مطالباتی که بیش از سه ماه و کمتر از شش ماه از تایخ وصول شان گذشته و 5/2 درصد از مطالباتی که تا سه ماه از موعد وصول شان گذشته و هنوز نقد نشده را در ردیف حساب های مشکوک الوصول قرار دهد. نکته قابل توجه در این روش این است که هر چه تاخیر از زمان وصول بیشتر باشد، احتمال دریافت و وصل کمتر خواهد بود.
مطالعه بیشتر: بدهکار در حسابداری به چه معناست
حسابداری مطالبات مشکوک الوصول با نرم افزار حسابداری
به طور کلی نرم افزارهای حسابداری مالی در شرکت ها و سازمان های کوچک و بزرگ باید دارای سیستم حسابداری مطالبات مشکوک الوصول باشند تا علاوه بر معرفی و بررسی انواع مطالبات و ثبت دریافتنی ها به رشد اقتصادی کسب و کار کمک می کند. نرم افزار حسابداری کاوش فردا بهترین گزینه برای سازمان دهی به انواع حساب‌های دریافتنی است.
مطالعه بیشتر: آشنایی با امکانات نرم افزار حسابداری پیمانکاری
سخن پایانی
همان طور که در بالا اشاره شد در سازمان ها حساب‌های مشکوک الوصول طبق اصل محافظه‌کاری (یکی از میثاقهای محدودکننده حسابداری) و اصل تطابق هزینه و درآمد بررسی میشود. مطالبات مشکوک الوصول قسمتی از حساب ها و یا اسناد دریافتنی هستند که حسابداران بعد از ارزیابی پایان دوره نسبت به وصول و نقد شدن آن ها شک و ابهام دارند. استفاده از روش های شناسایی حساب های مشکوک الوصول شامل روش درصدی از حساب های دریافتنی، روش تجزیه سنی حساب های دریافتنی، روش درصدی از فروش نسیه و روش بررسی می تواند به رشد اقتصادی کسب و کار کمک نماید.
