همه ما می دانیم که در هر کار و هر حرفه ای قوانین به خصوصی وجود دارد که رعایت کردن این قوانین سبب می شود که در آن حرفه پیشرفت کرد و همچنین با مد نظر گرفتن این قوانین می توان مشکلات موجود در هر حرفه ای را پشت سر گذاشت؛ از این رو تسلط بر مبحث استاندارد های حسابداری و حسابرسی ضروری می باشد.
با گذشت زمان تغییر و تحولاتی که در علم اقتصاد روی داده که در نهایت موجب پیشرفت هایی در زمینه حسابداری شده است. پیچیدگی هایی که در این حوزه به وجود می آید به یک سری قوانین خاص نیازمند است. در حرفه حسابداری قواعد و قوانینی وجود دارد که این قواعد استاندارد های حسابداری و حسابرسی نام دارد. در این مقاله از مقالات کاوش تلاش کردیم این قوانین را برای شما شرح داده و آن ها را با شما آشنا کنیم.
مقدمه
قوانین و مقرراتی بر چگونگی انجام کار حسابداری حاکم است که به وسیله استاندارد های حسابداری و حسابرسی مشخص می شود. به عبارتی می توان آن ها را قلمرو فعالیت حسابداران و حسابرسان به حساب آورد. این استانداردها با تغییراتی مواجه می شوند که همواره می توان آن ها را حذف یا جایگزین کرد و به طور کلی قوانین عملی در دسترسی هستند که کار این قواعد هدایت کار حسابداری است.
تاریخچه استاندارد حسابداری و حسابرسی
تاریخچه استاندارد حسابداری و حسابرسی در ایران قدمت زیادی ندارد. کمیته تدوین استاندارد های حسابداری از سوی سازمان حسابرسی در سال 1371 راه اندازی و با هدف وضع استاندارهای ملی ایران بر طبق استاندارد های معتبر در جهت ایجاد یکنواختی و بر طرف کردن ناسازگاری ها ایجاد شد. در نشریه سازمان حسابرسی در سال های 1373 و 1375 برای نظرخواهی عمومی پیش نویسی از بیانیه های کمیته تدوین استاندارد های حسابداری انتشار یافت. در نهایت از سوی کمیته در سال 1378 اولین مجموعه رهنمودهای حسابداری به مدت دو سال اجرا شد.
تعریف مختصری از حسابداری و قوانین آن
برای ارائه تعریف مختصری از حسابداری و قوانین آن ابتدا باید به این مسئله اشاره کرد که حسابداری علمی است که در آن وظیفه ثبت اسناد مالی از جمله وقایع مالی شامل خرید، فروش، هزینه، امور بانکی در یک دوره مالی را بر عهده دارد.
حسابداری دارای شاخه های متفاوتی است. این علم همچنین دارای استاندارد های خاص خود می باشد. قوانینی که توسط سازمان ثبت می شود در جهت اجرای بهتر و ثبت وقایع مالی است. لازم به ذکر است که هر کدام از شاخه های حسابداری قوانین خاص خود را دارند اما همه این شاخه ها دارای استاندارد کلی می باشند. به همین جهت استاندارد های حسابداری و حسابرسی از موقعیت ویژه ای برخوردار هستند. و در راستای آن دستیابی به اطلاعات در زمینه حسابداری نوین از جمله برنامه های حسابداری، نرم افزار حسابداری، نرم فزار حسابداری شرکتی یا نرم افزار حسابداری و مزایای آن ها نیز اهمیت زیادی دارد.
مطالعه بیشتر: معرفی رشته حسابداری و آینده شغلی آن
تعریف کوتاهی از استاندارد های حسابداری
در دنیای حسابداری به قوانین و مقررات international accounting standards یا ias به معنای استاندارد های بین المللی حسابداری می گویند. حسابداران با استفاده از استاندارد های حسابداری و حسابرسی می توانند جنبه های مالی واحدهای تجاری را ارزیابی کنند. در تعریف کوتاهی از استاندارد های حسابداری می توان گفت که این استانداردها موجب شفافیت گزارشات مالی در کشور می شود. بسیاری از شرکت های بین المللی برای گزارش های مالی خود از استاندارد های بین المللی استفاده می کنند.
استانداردها به طور مداوم در حال تغییر هستند. به عبارتی می توان آن را کنار گذاشت و دیگری را جایگزین آن کرد. اما به طور کلی هدایت حسابداری را بر عهده دارند. مهم ترین استانداردها می توانند در راستای اهداف مالی کمک شایانی کنند. این که در چه موقعیتی باید از وقایع اقتصادی استفاده کرد به وسیله استاندارد های حسابداری مشخص می شود. بانک ها، شرکت های تجاری و سازمان های نظارتی برای اینکه از دقیق بودن اطلاعات ارائه شده مطمئن شوند به استاندارد های حسابداری تکیه می کنند.
آموزش استانداردهای حسابداری
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم استانداردهای حسابداری را می توان به عنوان معیار و اساس نحوه حسابداری به حساب آورد چرا که این استانداردها مجموعه ای از اصول، استانداردها و رویه های مشترک می باشد. مجموعه ای از اصولی که استانداردها را تشکیل می دهند قوانین و مقرراتی هستند که به حسابدارها می گویند باید چگونه آن ها را در حسابداری به کار گیرند. به همین علت هر حسابدار باید آموزش استانداردهای حسابداری را فرا گیرد. چرا که موجب می شود در نهایت گزارش های مالی معیارهای یکسانی داشته باشند و در سطح کشور به یک شکل انجام شود.
اگر حسابدارها آموزش استانداردهای حسابداری را فرا نگیرند و از اصول استانداردها استفاده نکنند موجب می شود مشکلات زیادی در چگونگی حسابرسی شرکت ها و سازمان ها رخ دهد. چرا که معیاری برای تهیه گزارش های مالی، چگونگی محاسبات و بررسی صحت آن‌ها وجود نخواهد داشت. همچنین تطابق نداشتن گزارش های مالی با هم رسیدگی به آن ها را سخت تر خواهد کرد.
مطالعه بیشتر: ده اصل پذیرفته شده حسابداری GAAP چیست؟
اهمیت آموزش استانداردهای حسابداری
در بالا اشاره کردیم که استانداردهای حسابداری اصول و رویه هایی هستند که هر حسابدار باید آن ها در حساب های کسب و کار خود به کار گیرد و آن ها را رعایت کند. به همین علت آموزش استانداردهای حسابداری از اهمیت بالایی برخوردار است.
دلایلی که در زیر به آن ها اشاره شده اهمیت موضوع آموزش استانداردهای حسابداری را نشان می دهد اما مهم ترین علتی که از استانداردهای حسابداری استفاده می شود یکسان سازی داده ها و تحلیل درست آن ها می باشد.
اهمیت استانداردها عبارتند از:
- ارائه روش کار به حسابدار
- تعیین چارچوب برای حسابداران
- آماده سازی قالب یکنواخت برای صورت‌های مالی
- تعیین قانون ها و چارچوب ها در مواقع خاص (به عنوان مثال ایجاد نظریه مالی یا داوری میان چند داده برای اهداف معین)
- دنبال کردن تصمیمات مربوط به تعیین درآمد (چه به صورت رسمی و چه به صورت غیر رسمی)
- تاثیرگذاری استانداردها در ارزش گذاری دارایی ها
مطالعه بیشتر: 6 دلیل نیاز شرکت ها به نرم افزارهای حسابداری
آموزش استاندارهای حسابداری به چه کار می آیند؟
فراگرفتن آموزش استانداردهای حسابداری موجب می شود حسابداران به راحتی گزارش های خود را استناد کنند و سازمان های نظارتی قادر خواهند بود با کمک این گزارش های مالی استاندارد از صحت اطلاعات خود اطمینان حاصل کنند. استفاده از استانداردهای حسابداری نه فقط برای کسب و کارها بلکه برای بانک ها، سازمان های حسابرسی و... از اهمیت زیادی برخوردار است.
هدف اصلی و اساسی آموزش استانداردهای حسابداری و استفاده از آن ها در گزارشات مالی به وجود آوردن قواعد و قوانینی است که تمامی حسابدارها از آن پیروی کرده تا گزارش های مالی و نحوه محاسبه آن ها برای همه حسابدارها و حسابرس ها قابل درک و اجرا باشد.
از دیگر اهداف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد معیارها و قواعد یکسان برای حسابرسی
- قابلیت درک روش حسابداری مورد اجرا توسط تمامی حسابدارها
- قابلیت درک گزارش های مالی برای دیگر کسب و کارها و بقیه اشخاص حقوقی و حقیقی
- ایجاد صورت ها و گزارش های مالی با فرم مشخص و یکسان
مزایای استاندارد های حسابداری و حسابرسی
از مزایای استاندارد های حسابداری و حسابرسی می توان به این موارد اشاره کرد:
- کاربران صورت های مالی هنگام تفسیر نتایج گزارش شده به فرضیات درج شده در استانداردها اعتماد می کنند.
- با استفاده از مفروضات مشابه، صورت های مالی شرکت های مختلف را تفسیر می نمایند.
- هنگامی که مسائل گزارشگری مالی به وجود می آید حسابداری می تواند برای تعیین کردن نحوه ثبت رویداد به GAAP مراجعه کند.
- سرمایه گذارن و کسب و کارهای کوچک می توانند عملکرد شرکت ها را با یکدیگر مقایسه کنند.
مطالعه بیشتر: بررسی تفاوت های حسابداری و حسابرسی
هدف استاندارد های حسابداری و حسابرسی
در این بخش هدف استاندارد های حسابداری و حسابرسی را شرح داده ایم. این هدف ها عبارتند از:
- نمایش نمودارهایی با شکل یکسان و یکنواخت برای صورت حساب های مالی
- ارائه راه ها و برنامه های حسابداری برای اطلاع به دیگران
- ارائه تصمیم های رسمی یا غیر رسمی در جهت قیمت گذاری دارائی ها و تعیین مقدار درآمد
نقش استاندارد های حسابداری در سازمان ها و شرکت ها
استاندارد های حسابداری و حسابرسی در جهت عملکرد یک تجارت مورد استفاده قرار می گیرند. حسابدار وظیفه دارد اطلاعات مالی مرتبط و قابل اعتمادی را ارائه دهد. رعایت همه موارد اشاره شده فقط با رعایت استاندارد های حسابداری قابل کسب است. استاندارد ها بر وضعیت مالی شرکت تاثیرگذار هستند و استفاده از این نوع استاندارد ها می توان از سلامت مالی شرکت اطمینان خاطر پیدا کرد.
انواع استاندارد های حسابداری و حسابرسی
استاندارد های حسابداری و حسابرسی پذیرفته شده برای حسابرسی شرکت ها و مؤسسه های خصوصی مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع استاندارد های حسابداری و حسابرسی می توان به 3 گروه اشاره کرد:
1. استاندارد های عمومی
استاندارد های عمومی در واقع بدین معناست که یک حسابرس مستقل باید صلاحیت حسابرسی را داشته باشد که این صلاحیت به وسیله مدرک حسابرس که مورد تایید انجمن حسابداران نخبه ایران است شناخته می شود. داشتن مهارت کافی در اجرای حسابرسی از واجبات امر است.
2. استاندارد های حسابرسی میدانی
استاندارد های حسابرسی میدانی در استاندارد های حسابداری و حسابرسی میدانی چگونگی عملکرد و تعیین روش های مناسب برای انجام کار را ارائه می دهد:
- حسابرس باید برنامه ریزی کافی برای انجام کار و نظارت کافی و مطمئن برای همکاران خود تهیه کند تا هر کدام بر وظایف خود واقف باشند
- برای جلوگیری از خطر سوء استفاده مالی حسابرس باید از سیستم کنترل داخلی استفاده کند.
3.استاندارد های حسابرسی گزارشگری
مرحله بعد از تکمیل مستندات و مدارک جمع آوری شده طبق موازین شواهد، حسابرس به این نتیجه می رسد که که می تواند با همکاران به یک اجماع نظر برسد و مرحله گزارشگری نهایی را تهیه کند. استاندارد های حسابرسی گزارشگری از مهم ترین استاندارد های حسابداری است که می تواند کمک بسیار زیادی در این زمینه به شرکت های مختلف کند.
نحوه تدوین استاندارد های حسابداری
امروزه نحوه تدوین استاندارد های حسابداری و حسابرسی به شرح زیر است:
- تشخیص موضوع جهت انجام تحقیق
- ارزیابی مقدماتی
- تصمیم گیری درباره لزوم تدوین استاندارد
- تهیه پیش نویس مقدماتی
- تدوین پیش نویش استاندارد
- نظرخواهی
- تصویب آخر
علل اهمیت نرم افزار حسابداری
یک حسابدار و حسابرس در سمت خود باید بتواند به طور دقیق جریان های مالی شرکت را ثبت و گزارشات لازم برای مشخص کردن چگونگی عملکرد کسب و کار را به مدیران ارائه دهد. استفاده از نرم افزارها در حسابداری و حسابرسی بسیار مهم است. چرا که در ثبت و نگهداری اطلاعات مالی کسب و کار به آن ها کمک می کند. به همین علت امروزه توانایی کار با نرم افزارهای حسابداری مختلف یکی از قابلیت های مهم برای حسابدار و حسابرس است.
نرم افزار حسابداری کاوش فردا با توجه به نیازهای متنوع و گسترده کسب و کارهای مختلف با طراحی محیط کاربری ساده و پیاده سازی و ارائه مجموعه نرم افزارهای حسابداری، مالی، اداری و مدیریتی و همچنین نرم افزارهای حسابداری تخصصی پیمانکاری، ساختمانی، پروژه ای، بیمه و... با در نظر گرفتن همه بخش های مورد نیاز برای ثبت داده های مالی در مشاغل مختلف در ثبت اسناد به حسابداران کمک شایانی می‌کند.
از دیگر علل اهمیت نرم افزار حسابداری و حسابرسی کاوش فردا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکانات و داشتن شرایطی برای کنترل داخلی آن
- داشتن اصول اساسی و کاربری حسابداری
- شکل تنظیمات مناسب برای دسترسی آسان و آرشیوها
- دسترسی راحت و آسان به همه موارد گزارش ها و منابع مالی
سخن پایانی
حسابداری در کسب و کارهای متفاوت، قوانین و قواعد خاصی دارد که رعایت کردن آن‌ها می‌تواند موجب یکسان سازی حساب‌ها و کمک به دقیق تر شدن محاسبات کمک کند، از این رو است که شناخت استاندارد های حسابداری و حسابرسی اهمیت می یابند. محاسبات ذکر شده بر طبق قواعد و قوانین حسابداری بررسی می شوند که اصطلاحا استاندارد های حسابداری می نامند. ۴۱ نوع استاندارد حسابداری در ایران تعریف شده که برخی مخصوص مشاغل خاص هستند و بعضی دیگر به صورت عمومی قابل استفاده است.