حسابداری یکی از وظایف مهم هر کسب و کاری است. دانستن زمان و مکان آمدن و رفتن پول شما بسیار مهم است. بدون این دانش، غیرممکن است که بدانیم چه کسی یا چه چیزی حقوق دریافت کرده یا باید پرداخت کرد. در دولت یا بخش عمومی، جریان های درآمد کمی متفاوت عمل می کنند. هر سازمانی حداقل نیازمند حسابدار دولتی است برای این که بتواند در مورد کنترل بودجه برنامه ریزی و تصمیم گیری کند.
در این مقاله به شرح مباحثی از جمله حسابداری دولتی چیست؟ انواع و اهمیت آن خواهیم پرداخت. خواندن این مقاله را به مدیران مالی شرکت ها، حسابداران، دانشجویان رشته حسابداری پیشنهاد می کنیم.
مقدمه
تحولات قابل توجهی در طی چند سال گذشته در حسابداری دولتی ایجاد شده است که موجب تغییر رویکرد سنتی حسابداری شده است. در نهایت این تغییر موجب شده طبقه بندی، گزارش منابع و مصارف دولت ها و ثبت بخش محدودی از کارکرد حسابداری بخش دولتی محسوب شده است.
حسابداری دولتی چیست؟
حسابداری دولتی (Government Accounting) فرآیندی است که در آن گزارشات رویدادهای بودجه ای و مالی دستگاه های اجرایی دولتی را جمع آوری و تحلیل کرده و همچنین با ارائه آن گزارشات می توان در راستای برنامه ریزی و کنترل بودجه تلاش کرد. این نوع از انواع حسابداری کنترل شدیدی بر روی منابع دارد.
سازمان های دولتی و شرکت ها برای یک سال یا دیگر دوره های مالی برای برنامه ریزی فعالیت های خود به حسابداران دولتی وابسته هستند. گزارشات مالی بسیاری از آن ها ممکن است در اختیار عموم قرار گیرد در جهت این که مردم اطلاع داشته باشند که دولت در چه زمینه ای هزینه کرده و بخش بزرگ آن محرمانه خواهد بود و فقط در اختیار دولت و سازمان های وابسته قرار خواهد گرفت.
حسابدار دولتی کیست؟
در بالا با تعریف حسابداری دولتی آشنا شدیم اما ممکن است این سوال در ذهن شما مطرح شود که حسابدار دولت چه کسی است؟ به فردی که علاوه بر داشتن مهارت در حسابداری، توانایی انجام امور مربوط به تشخیص حساب ها، بودجه بندی ها، عملیات حسابداری سپرده ها، تشخیص حساب ها، تنظیم درآمد و هزینه اختصاصی، تهیه صورت های مالی مهم در موسسات دولتی و... را نیز دارد؛ حسابدار دولتی گفته می‌شود. گزارشاتی که حسابدار دولتی ارائه می‌دهد در واقع به دولت کمک می کند که در مورد امور مالی و بودجه بندی سازمان ها و بخش های دولتی بهتر عمل کرده و از نواقص و مشکلات مالی آگاهی یابد.
کاربرد حسابداری دولتی
ارزیابی عملکرد هر کدام از دستگاه های اجرایی در زمینه فعالیت آن ها از اهداف و کاربرد حسابداری دولتی است که در ادامه به بخشی از آن ها اشاره شده است:
- ارائه صورت های مالی به صورت منصفانه
- رعایت کردن قوانین و مقررات مالی و محاسباتی
- درصدد تحقق اهداف از پیش تعیین شده
- حراست و کاربرد به جا از اموال و دارایی ها
وظایف حسابدار دولتی
- 1.توانایی تشخیص حساب ها در حسابداری دولتی و مقایسه آن با حسابداری بازرگانی
- 2.توانایی تنظیم اسناد مالی
- 3.توانایی عملیات حسابداری سپرده ها
- 4.توانایی عملیات حسابداری بانک
- 5.توانایی تنظیم حساب درآمد و هزینه اختصاصی
- 6.توانایی بستن حساب ها و تنظیم حساب های نهایی
- 7.توانایی تهیه انواع صورت های مالی طرح های عمرانی
- 8.توانایی انجام عملیات مالی ادارات دولتی شهرستان ها در ارتباط یا ادارات ذیحسابی
- 9.توانایی انجام عملیات مالی و حسابداری شهرداری ها
- 10.توانایی تهیه لایحه تفریغ بودجه
- 11.آشنایی با دفاتر مالی، دفتر صدور برگه، دفتر روزنامه، دفتر روزنامه عمومی، دفتر روزنامه دریافتی صندوق، دفتر روزنامه پرداختی صندوق، دفتر ثبت اسناد هزینه
- 12.شناسایی اصول ثبت فعالیت های مالی در دفاتر
- 13.شناسایی وصول تنخواه گردان حسابداری
- 14.برقراری تنخواه گردان پرداخت
- 15.عملیات حسابداری مربوط به ثبت رقم تنخواه گردان در دفاتر
- 16.شناسایی اصول پرداخت های علی الحساب و پیش پرداخت
- 17.شناسایی اصول پرداخت بهای کالای خریداری شده
- 18.شناسایی پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان
- 19.شناسایی اصول واریز اسناد تنخواه گردان پرداخت
اصول حسابداری دولتی
همان طور که در بالا اشاره کردیم وظیفه حسابدار دولتی ارائه گزارش هایی است که به سازمان دولتی می دهد. این گزارشات از سه منظر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
جامع بودن گزارشات:
گزارشات مالی علاوه بر این که باید شامل همه اطلاعات شود برای تهیه گزارشی جامع باید به موارد زیر اهمیت بیشتری دهد:
- ذکر کردن مواردی که در زمان بودجه به آن ها اشاره شد.
- موارد قابل انتشار در وب سایت های دولتی انتشار یابد
- اعداد مالی واقعی و تخمینی با هم مقایسه شود.
به موقع بودن گزارشات:
بسیاری از گزارشات مالی زمان زیادی برای اجرا دارند یک حسابدار دولتی باید همه کارها را طبق زمان بر بودن آن از تیم های حسابداری در خواست به موقع گزارشات داشته باشد و هر ماه گزارش های مالی را به موقع آماده و آن‌ها را به آخر ماه موکول نکند.
قابل استفاده بودن گزارشات
گزارشات باید به قدری جامع و کامل باشند که هم برای دولت و بودجه بندی های آینده کاربرد داشته باشد و هم برای خود سازمان قابل استفاده باشد.
فرصت های شغلی برای حسابداران دولتی
برای دانشجویان دوره حسابداری گرایش دولتی فرصت های شغلی زیادی وجود دارد که می توان از بین آن ها به حسابرس IRS ، حسابدار دولت، نماینده خزانه داری، حسابداری رسمی معتبر، مدیر مالی بانک ها و موسسات و... اشاره کرد.
تفاوت حسابداری مالی با حسابداری دولتی
در حسابداری دولتی علاوه بر داشتن مهارت در حسابداری تکمیلی باید بتواند امور تشخیص حساب ها، تنظیم اسناد مالی، بودجه، عملیات حسابداری سپرده ها، بانک و تهیه صورت مقادیر، بستن حساب ها، تهیه انواع صورت های مالی در موسسات دولتی، تهیه لایحه تفریق بودجه و... را انجام دهد.
تفاوت حسابداری بازرگانی و حسابداری دولتی
برخلاف وجود شباهت های زیادی که حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی دارد به همان میزان تفاوت های زیادی باهم دارند. از جمله این تفاوت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تفاوت در اهداف و وظایف سازمان های دولتی و موسسات بازرگانی
- تفاوت حساب ها و صورت های مالی سازمان های دولتی با موسسات بازرگانی
- تفاوت در اجرای قوانین و مقررات
- تفاوت در حساب های مستقل
- تفاوت در مبنای حسابداری
نرم افزار حسابداری سیستم دولتی
یکی از اجزای اصلی سیستم نرم افزاری هر موسسه یا سازمانی نرم افزار حسابداری مالی می باشد. از خصوصیات نرم افزارهای حسابداری به سهولت در عمل، قابل اعتماد، پشتیبانی از داده ها و پیاده سازی آن ها می توان اشاره کرد.
ضرورت استفاده از نرم افزار حسابداری دولتی
نرم‌افزارهای اداری و مالی به سازمان های دولتی کمک می کنند تا با کیفیت بهتر و دقت بیشتری معیارهای تکریم ارباب رجوع، مدیریت دخل و خرج، رعایت استانداردهای حسابداری دولتی، مدیریت قراردادهای پیمانکاری و مناقصات، شفافیت، پاسخ‌گویی، نگهداشت نیروی انسانی را مدنظر قرار دهند. برای مثال نرم‌افزار دارایی هایی ثابت یا نرم‌افزار خزانه داری به مدیریت امور مالی سازمان های دولتی و بهبود شاخص های شفافیت کمک شایانی می کند.
مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع و کاربردهای نرم افزارهای حسابداری
کاربرد نرم افزار حسابداری دولتی
استفاده از نرم‌افزار حسابداری دولتی در سازمان های دولتی می تواند عملکردهای بودجه‌ریزی، تصمیم‌گیری درباره بودجه، مدیریت پرداخت حقوق و دستمزد، صورت‌حساب و... را انجام دهد.
نرم‌افزار حسابداری دولتی چه مزیت هایی دارد؟
استفاده از نرم‌افزار حسابداری دولتی در سازمان های دولتی می تواند عملکردهای بودجه‌ریزی، تصمیم‌گیری درباره بودجه، مدیریت پرداخت حقوق و دستمزد، صورت‌حساب و... را انجام دهد.
- اطلاعات سازمان های دولتی را به‌صورت جامع، کامل و دقیق در اختیار مدیران دولتی و صاحبان سازمان قرار می‌دهد.
- زمینه های هزینه ای و خرج کرد را بر اساس اطلاعات مورد نیاز نشان می دهد.
- مشخص شدن میزان درآمدهای وصول نشده طی هر دوره مالی و برنامه‌ریزی برای وصول آن.
- اطلاعات جامع از درآمدها و هزینه های هر دوره
- ارائه درآمد و هزینه ها به‌صورت دقیق و مقایسه آن با هر دوره از هزینه و درآمدها.
- ثبت و محاسبه استهلاک ها
در سال‌های اخیر نرم افزارهای مالی و حسابداری به دلیل به روزشدن در امکانات توسعه زیادی یافته است و در حال حاضر ابزاری موثر برای کنترل حساب‌های مالی کسب و کارها محسوب می‌شود. نرم افزار حسابداری مالی کاوش فردا با توجه به نیازهای متنوع و گسترده کسب و کارهای مختلف با طراحی محیط کاربری ساده و پیاده سازی و ارائه مجموعه نرم افزارهای حسابداری، مالی، اداری و مدیریتی و همچنین نرم افزارهای حسابداری پیمانکاری، ساختمانی، پروژه ای، بیمه و... با در نظر گرفتن همه بخش های مورد نیاز برای ثبت داده های مالی در مشاغل مختلف در ثبت اسناد به حسابداران کمک شایانی می‌کند.
از ویژگی های بارز محصولات مجموعه نرم افزاری کاوش فردا می توان به تهیه گزارش های مالیاتی، کاربری ساده، محیط جذاب و کاربرپسند، نرم افزار ایمن و دقیق گزارش دهی دوره ای، آموزش و پشتیبانی رایگان، در دسترس بودن اظهارنامه های مالیاتی، تهیه و تنظیم گزارش های فصلی از شرایط مالیاتی شرکت و ارائه به مدیران، تهیه و تنظیم دفاتر کل، روزنامه و سایر دفاتر قانونی شرکت، تهیه و تنظیم اظهارنامه عملکرد و... اشاره کرد.
حسابداری دولتی مجموعه ای از کارهایی است که در آن، حسابدار دولتی اسناد مالی را برای ارائه به دولت بررسی می کند. اولین ابزار عملیاتی برای یک حسابدار، تسلط کامل به یکی از نرم افزارهای حسابداری است. انتخاب نرم افزاری که در آن با اتکا به اصول حسابداری، ارتباط کاملی بین اسناد و گزارشات برقرار شود اهمیت بالایی دارد چرا که حسابدار باید بتواند در هر زمانی فارغ از دولتی و یا خصوصی بودنش به کارفرمای خود گزارشات مالی را ارائه داده و خروجی های لازم را فراهم نماید.