حسابداری شرکت های تولیدی با ارزیابی موجودی و بهای تمام شده کالاهای فروخته شده سر و کار دارد. به عبارتی دیگر حسابداری برای مشاغل تولیدی برای کسب و کاری که موجودی ندارد بسیار دقیق تر است. تجارت تولیدی به تولید کالاهای با ارزش با کمک نیروی کار، ماشین آلات، ابزار، مواد شیمیایی و غیره اشاره دارد. روزانه تعداد زیادی از محصولات توسط شرکت های تولیدی، تولید می شود. سپس این محصولات به سایر تولید کنندگان و عمده فروشان فروخته می شود. در چنین سناریویی، همیشه این احتمال وجود دارد که سایر عملکردهای مهم اما غیر اصلی مانند حسابداری نادیده گرفته شوند. در این مطلب تلاش کرده ایم درباره حسابداری شرکت های تولیدی، وظایف حسابدار، اهمیت و کدینگ آن پرداخته ایم تا شما را از دیگر زوایا مختلف حسابداری تولید آشنا سازیم.
مطالعه بیشتر: آشنایی با امکانات نرم افزار حسابداری کاوش
حسابداری تولیدی چیست؟
حسابداری تولیدی قیمت تمام شده کالا را محاسبه می کند و علاوه بر بازگردانی سرمایه اولیه، سود قابل ملاحظه ای را نصیب شرکت و سهامداران آن می کند. در اصل به دست آوردن بهای تمام شده کالا از مهم ترین و به واقع سخت ترین فعالیت هایی است که در حسابداری انجام می شود. یکی از مهارت هایی که هر حسابدار باید از آن برخوردار باشد و مورد توجه صاحبان شرکت قرار می گیرد و امتیاز بیشتری برای استخدام در شرکت تولیدی دارد، مسئله بهای تمام شده کالا می باشد. یک شرکت تولیدی به وجوه نقد جاری، کالا و مواد اولیه موجود در انبار، مطالباتی که از سایر شرکت ها دارند، اموال، ساختمان و … شرکت دارایی اشاره دارد. حسابداری تولیدی باید از در رکود ماندن دارایی و به ویژه وجوه نقد شرکت جلوگیری کند.
مطالعه بیشتر: اهمیت انبارداری در حسابداری
وظایف حسابداری تولیدی
حسابداری شرکت های تولیدی علاوه بر فعالیت های متداولی که همه حسابداران باید در طول روز انجام می دهند، فعالیت خاصی نیز دارد که منحصر به شرکت های تولیدی است. این فعالیت خاص همان محاسبه بهای تمام شده کالا و محصول تولید شده است.
برای تنظیم بهای تمام شده کالا نیازمند ارزیابی سه فاکتور می باشد. این سه فاکتور میزان قیمت نهایی یک محصول را تعیین می کنند و یا به بیانی دیگر کالایی تولید شده در کارخانه دارای سه رکن است.
مطالعه بیشتر: حسابداری موجودی کالا چیست؟
- مواد اولیه: اولین رکن در تنظیم قیمت تمام شده کالا محاسبه قیمت مواد اولیه است.
- حقوق و دستمزد: این رکن شامل حقوق افرادی است که به طور مستقیم در جهت تولید کالا نقش دارند و در بهای تمام شده کالا تاثیر گذار می باشند.
- سربار: هزینه های از قبیل قبض آب و برق، حمل و نقل کالا، حقوق دستمزد کارکنان غیر مستقیم، تعمیر و نگهداری از دستگاه ها و … که با پرداخت آن ها می توان کالا را تولید کرد هزینه های سربار گفته می شود. کار یک حسابدار این است که تمام هزینه های تولید یک کالا و قیمت تمام شده هر کالا را محاسبه کند.
از دیگر وظایف حسابداری شرکت تولیدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. ثبت سند حسابداری شرکت تولیدی
در شرکت های تولیدی، حسابداری خرید مواد اولیه و یا فروش کالا باید روزانه در اسناد مشخص ثبت شوند. نکته ای که باید در نظر گرفت این است که در زمان ثبت سند باید نام کالای خریداری شده و یا فروخته شده به همراه قیمت آن ثبت شود. اگر اینکار به درستی و به صورت روزانه انجام شود دیگر فعالیت های حسابداری اعم از تنظیم صورت مالی، تنظیم ترازنامه، تنظیم وجود نقدینگی و … همگی در روال خود انجام می شوند.
2. تهیه و تنظیم صورت مالی
تهیه و تنظیم صورت های مالی بسته به نیاز شرکت ممکن است به صورت سالانه و یا هر چند ماه یک بار به صورت دوره ای انجام شود. به کمک صورت های مالی مدیران شرکت و سهامداران می توانند تشخیص دهند که در یک دوره چندماه و یا یک ساله شرکت توانسته است به اهداف تعیین شده خود برسد
3. تهیه صورت سود و زیان
حسابدار در تهیه و تنظیم صورت سود و زیان گزارشی از میزان سود دهی در یک دوره را مشخص می کند. این گزارش نشان می دهد که شرکت در یک بازه مشخص آیا توانسته است با قیمت تعیین شده کالا به سود دست یابد.
4. تهیه ترازنامه
با کمک تهیه ترازنامه می توان نشان داد که بین بدهی های شرکت و بستانکاری آن به اضافه سرمایه شرکت توازن وجود دارد یا خیر؟ حسابداران در تنظیم ترازنامه، بستانکاری های شرکت را با سرمایه های آن جمع می کنند و این باید با بدهی های شرکت یکسان باشد. در غیر این صورت شرکت دچار مشکلات سیاست گذاری است.
مطالعه بیشتر: نحوه گزارش ترازنامه در نرم افزار حسابداری
5. تهیه صورت گردش نقدینگی شرکت
ارائه این گزارش نشان می دهد که پول در گردش و جاری در شرکت تولیدی از کجا به دست آمده و در کدام قسمت هزینه شده است. همچنین نشان می دهد که آیا شرکت توانسته است در یک بازه زمانی مشخص و با صرف سرمایه به سود قابل توجهی دست یابد و یا سرمایه گذاری آن ها اشتباه بوده است.
نمونه کدینگ حسابداری شرکت تولیدی
رمز موفقیت رسیدن به گزارش‌هایی جامع و کامل، کدینگ حسابداری شرکت تولیدی است. گروه، کل، معین و تفصیلی چهار کدینگ اصلی به منظور شناسایی بهتر حساب‌ها هستند. حسابداران برای ثبت رویدادهای مالی، تراکنش‌ها را به‌صورت درختی که شامل کدهای سرشاخه و زیرشاخه دسته‌بندی می کنند. به این مجموعه کدینگ حسابداری می گویند. هرچه سطوح تفصیلی حساب ها تعداد بیشتری را شامل شود به گزارش های جامعتری دست خواهیم یافت.
اهمیت حسابداری شرکت‌های تولیدی
بسیاری از مدیران کسب و کارهای کوچک تمایل دارند برای کاهش هزینه‌ها از خدمات حسابداری استفاده نکنند، اما استفاده از خدمات حسابداری شرکت‌های تولیدی یک گزینه اختیاری نیست و ضرورت دارد. به این دلیل که این نوع حسابداری اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری در مورد چگونگی مدیریت شرکت‌های تولیدی را ارائه می‌دهد.
1. هزینه یابی محصول
از اطلاعات هزینه یابی در جهت بررسی موجودی و تهیه گزارش‌های خارجی استفاده می‌شود. همچنین از آن به منظور نظارت بر قیمت فروش و عملکرد تولید نیز مورد استفاد قرار می‌گیرد.
2. هزینه یابی متغیر
در هزینه یابی متغیر، هزینه خالص و به دنبال آن درآمد مشاغل قابل تعیین است.
3. تصمیم‌گیری در خصوص تولید یا فروش
حسابداری شرکت‌های تولیدی به صاحبان کسب و کار کمک می کند که زمان افزایش یا کاهش تولید را به طور دقیق تعیین کنند. این روش از تولید بیش از حد محصولات پیشگیری می‌کند. به همین ترتیب احتمال از دست رفتن سرمایه و ورشکست شدن کاهش می‌یابد.
مراحل حسابداری یک شرکت تولیدی
حسابداری تولیدی با ارزش گذاری موجودی و هزینه کالاهای فروخته شده سروکار دارد. مفاهیم اساسی و نحوه حسابداری در شرکت‌های تولیدی به شرح زیر است:
1. موجودی مواد اولیه
مواد اولیه همان مواد خام هستند و برای تولید محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال برای تولید یک خودرو به فولاد برای ساخت بدنه نیاز است یا از چرم برای ساخت صندلی‌ها استفاده می‌شود.
2. ارزیابی کالاهای در دست ساخت
در هر شرکت تولیدی کالاهایی وجود دارد که پروسه ساخت آن ها هنوز به پایان نرسیده است. همه این کالاها در پایان دوره‌های حسابداری باید ارزیابی شوند و ارزش گذاری شوند.
3. موجودی کالاهای آماده
این کالاها در فهرست موجودی کالاهای آماده دسته بندی می‌شوند.
4. ارزیابی ارزش گذاری روی محصول
حسابداران در پایان دوره حسابداری سالیانه ارزش کالا را با توجه به قانون و شرایط بازار پیشنهاد می‌دهند. این ارزش گذاری بر طبق هزینه هایی که در مراحل قبلی جمع آوری شده است، انجام می شود.
نقش دارایی ها در حسابداری شرکت های تولیدی
هر آنچه که یک شرکت چه از سرمایه گذار و چه از طلبکار دارد و همچنین کلیه حقوق مالی که در اختیار شرکت می باشد را دارایی در حسابداری شرکت های تولیدی می گویند.
دارایی به اقسام گوناگونی دسته بندی می شود از جمله:
- وجوه نقد: شامل پول نقد در صندوق، وجه نقد در بانک
- مطالبات (بدهکاران): شامل بدهکاران به شرکت، اسناد دریافتنی.
- موجودی های جنسی و کالا و مواد اولیه و ملزومات.
- اموال و اثاثیه و ساختمان
کمبود نقدینگی در مورد شرکت های تولیدی موجب اخلال در ادامه تولید و فعالیت شرکت می شود. همچنین انباشته شدن و عدم استفاده مناسب و به موقع از وجوه نقد موجبات زیان را فراهم می‌نماید. بنابراین در حسابداری شرکت های تولیدی یک حسابدار حرفه ای باید وجوه نقد را مدیریت کند. به این صورت که وجوه نقد را در جهت نگهداری و استفاده مناسب از امکانات نقدینگی به طرح ریزی، تهیه و ارائه گزارش‌ها بپردازد تا از رکود و بلا استفاده ماندن وجوه نقد جلوگیری شود. علاوه بر این باید از سرقت و اختلاس وجوه نقد جلوگیری کند.
مطالعه بیشتر: حسابداری شرکتی چیست؟
نکته ای که همه حسابداران باید در نظر داشته باشند این است که تمام پرداخت ها در مراحل حسابداری یک شرکت تولیدی، باید با تایید امضای مسئولان مربوط و مبتنی بر اسناد و در صورت امکان به وسیله صدور چک انجام شود. همچنین باید مسئولیت دریافت و پرداخت پول، از عمل ثبت و نگهداری مدارک مجزا شود.
انواع هزینه‌ها و حسابداری آن در شرکت های تولیدی
هزینه در شرکت های تولیدی همان مخارج واقع شده جهت اداره امور و انجام فعالیت های شرکت است که منافع آتی ندارد. دارایی ها بر خلاف هزینه انتظار می رود که منافع آتی داشته باشد در حالی که هزینه منافعی آتی نداشته اما برای تداوم فعالیت شرکت لازم است انجام شود
انواع هزینه ها شرکت های تولیدی و طبقه‌بندی های مختلف آن ها:
- طبقه بندی زمانی: هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای.
- طبقه‌بندی طبیعی: هزینه‌های ساخت (تولیدی) و تجاری (غیر تولیدی).
- طبقه‌بندی در ارتباط با محصول: هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم.
- طبقه‌بندی در ارتباط با حجم تولید: هزینه‌های ثابت، متغیر و نیمه متغیر.
درآمد شرکت تولیدی در حسابداری تولیدی
درآمدها همچون هزینه‌ها در حسابداری شرکت های تولیدی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شوند:
درآمدهای عملیاتی (اصلی)
درآمدهای غیر عملیاتی (فرعی)
درآمدهای عملیاتی (اصلی)
درآمد عملیاتی و اصلی شرکت همان درآمد حاصل از فروش کالای تولیدی شرکت است، چرا که هدف تاسیس شرکت به دست آوردن سود از طریق فروش این کالاها می باشد.
درآمدهای غیر عملیاتی (فرعی)
به درآمدهایی که از فروش ضایعات و درآمدهای اتفاقی (مانند سودهای بانکی، جوایز و…) به دست می آید درآمدهای غیر عملیاتی محسوب می شوند.
مطالعه بیشتر: مهم ترین نکات در انواع ثبت حسابداری
سخن پایانی
نرم افزار حسابداری کاوش فردا از جمله نرم افزارهایی است که برای شرکت های کوچک و متوسط تولیدی امکانات و ابزارهای منحصر به فردی تدارک دیده است. این نرم افزار حسابداری با تهیه بخش های مختلف این قابلیت را فراهم آورده است تا حسابداران با وظایف مشخص تمایز یافته و گزارش های مختلفی را ارائه نمایند. در ضمن امکان تهیه این گزارشات کاربردی و متنوع از دیگر مزایای نرم افزار حسابداری کاوش فردا به شمار می آید.
